PUNTASIZ TAŞLAMA VE ÖZEL TAŞLAMA YÖNTEMLERİ

Konuyla ilgili word belgesi bulunmaktadır.
İsteyen arkadaşlarla paylaşabilirim.
Murat ES Hocamızda teşekkürlerimi sunarım

PUNTASIZ TAŞLAMA VE ÖZEL TAŞLAMA YÖNTEMLERİ


Hazırlayan:

Gazi MEZGEL,Hakkı ŞEKERCİ
Talaşlı Üretim Öğretmenliği / II
2001010512013- 2002010512010


Kontrol:

Murat ES







Zonguldak Karaelmas Üniversitesi
Karabük Teknik Eğitim Fakültesi

Haziran 2004 – karabük
İÇİNDEKİLER
PUNTASIZ TAŞLAMA
1. PUNTASIZ TAŞLAMANIN ÖNEMİ
2. PUNTASIZ TAŞLAMA ÇEŞİTLERİ
2.1 BOYUNA PUNTASIZ TAŞLAMA
2.1.1 İŞİN İLERLEME HAREKETİ
2.1.2 BOYUNA TAŞLAMADA SEVK YATAĞININ AYARI
2.2 PUNTASIZ DALMA TAŞLAMA
2.3 İÇ YÜZEY TAŞLAMA
3.PUNTASIZ TAŞLAMADA İŞ EKSENİ YÜKSEKLİĞİ
4.KESME VE SEVK TAŞININ BİLENMESİ
4.1 SEVK TAŞININ BİLENMESİ
4.2 KESME TAŞININ BİLENMESİ
5. PUNTASIZ TAŞLAMADA İŞİN İLERLEME HIZI
6.PUNTASIZ TAŞLAMADA İŞLEM SIRASI
7. PUNTASIZ SİLİNDİRİK TAŞLAMA TEZGAHI
ÖZEL TAŞLAMA YÖNTEMLERİ
8. HONLAMA VE LEPLEME
8.1 HONLAMANIN VE LEPLEMENİN TANIMI:
8.2 HONLAMA :
8.3 DIŞ YÜZEYLERİN HONLANMASI
8.4 İÇ YÜZEYLERİN HONLANMASI
8.5 LEPLEME
8.6 VİDA TAŞLAMA
8.6.1 DIŞ YÜZEY VİDA TAŞLAMA
8.6.2 İÇ YÜZEY VİDA TAŞLAMA (SOMUN TAŞLAMA)
8.7 KRANK TAŞLAMA
KAYNAKÇA









PUNTASIZ TAŞLAMA NEDİR
Puntasız taşlama, silindirik taşlamaya benzer bir işlemdir. Ancak, iş parçası iki punta arasında bağlı olmayıp regülasyon taşı vasıtası ile kontrol edilir ve dönmesi sağlanır. İş parçasının regülasyon taşı ile kesici taş arasında tutulmasını iş bıçağı(gayd) adıverilen form verilmiş bir çelik parça sağlar. İş parçasının mutlaka silindirik olması gerekmez, konik veya kademeli formda olabilir. Kademeli formun taşlanması için kesici taşlar kopya bileme işlemine tabi tutulur veya aynı taş miline 2 veya daha çok taşbağlanarak kullanılır. Bu taşlama tipine infeed (derinliğine) taşlama denir. Yaygın taşlama biçimi ise düz silindirik iş parçalarının taşın bir yüzünden girerek diğer yüzünden çıkıncaya kadar taşlanmasıdır ki buna through feed (boyuna) taşlama adı verilir.
Puntasız taşlamada kesici taşlar genellikle düz, tek tarafı faturalı ya da iki tarafı faturalı olarak kullanılırlar. Taş çapları 250 ile 600 mm, kalınlıkları 25 ile 500 mm arasında değişir. Korund ve Silisyum Karbür aşındırıcıların her ikisi de seramik ve bakalit bağlayıcılı olarak kullanılabilir. Tane büyüklükleri 36 ile 220 arasında, sertlik dereceleri seramik bağlayıcılı taşlarda j ile P arasında değişir. Bakalit bağlayıcılı taşlarda T sertlik derecesine kadar taşlar kullanılır. Puntasız taşlama hemen hemen tüm metal endüstrisinde haddehaneler, otomotiv, makinaparçaları, uçak ve takım imalatında kullanılır.



1.PUNTASIZ TAŞLAMANIN ÖNEMİ

İnce ve uzun silindirik iş parçalarının silindirik taşlama makinelerinde (iki punta arasında) taşlanamaması, değişik bir taşlama sisteminin bulunmasını zorunlu kılmıştır. Bu sistemde iş parçası iki punta arasına alınmadan ve herhangi bir şekilde bağlanması söz konusu olmadan taşlandığı için buna “puntasız taşlama” denilmiştir.





















Puntasız taşlamada iş parçası bağlanmadan bir sevk yatağı üzerinde iki taş arasından geçirilerek taşlanır (şekil 1). Burada, taşlardan büyük çaplı olanı kesme taşı, çapı küçük ve esas taşa göre eğik olanı da işi ilerletme (yürütme) taşıdır. Şekil 1 incelenince, iş parçası kesici taştan aldığı hareketle dönerken, sevk taşı düşük devirde döndüğü için hem işin devrini düşürmekte hem de işin ilerlemesini sağlamaktadır.(Eğik konumda olduğu için).

Bu sistemde sayısı çok olan miller,uzun ve ince miller, kısa silindirik parçalar vb. iş parçaları seri şekilde taşlanmaktadır. Bu yüzden bu taşlama sisteminin makine yapımında Büyük önemi vardır.



2.PUNTASIZ TAŞLAMA ÇEŞİTLERİ

Puntasız taşlama, üniversal silindirik taşlama makinelerinde olduğu gibi dış yüzey taşlama, dalma taşlama ve iç yüzey taşlama olmak üzere üç şekilde yapılmaktadır.


2.1 BOYUNA PUNTASIZ TAŞLAMA

Boyuna puntasız taşlama şekil 1 de görüldüğü gibi, işin iki taş arasından boydan boya geçirilerek taşlanması demektir. Burada iş parçası kesici taştan aldığı hareketle hızla dönerek aynı zamanda sevk taşının etkisi ile hızı azaltılır ve bir vida gibi boydan boya ilerleyerek iki taşın arasından geçer.

Puntasız taşlamada esas taşlama işlemini kesici taş yapar. Kesici taş ise temas eder etmez hem işi döndürür hem de sevk yatağına ve sevk taşına bastırır. Kesme taşı diğer taşlama makinelerinde olduğu gibi V = 20-30 m/s çevresel hızla döner.

Sevk taşının görevi hem yüksek devirde dönen işin hızını (frenliyerek) azaltmak hem de işi ilerletmek olduğundan devir sayısı çok düşüktür. Sevk taşının devir sayısı yükseltildikçe işin ilerleme hızı da o ölçüde artar. Bunun için sevk taşı genel olarak 20-30 d/d şeklinde iki devirli yapılır. Düşük devir ince taşlamada, biraz daha yüksek olan ikinci devir ise kaba taşlamada kullanılır. Taşın eğim açısına () göre değişen işin ilerleme hızı V= .d.n.sin m/d dır.

İş ile sevk taşı arasındaki sürtünme kuvvetinin artırılması ve işin bu yolla daha iyi frenlenip sevk taşına göre ilerleyebilmesi için sevk yatağı 60-70 açılı olarak yapılır. Bu açı daha da küçük tutulursa iş, sevk taşına daha çok yaslanacak ve daha kuvvetli frenlenecektir.

2.1.1 İŞİN İLERLEME HAREKETİ

İşin ilerleme hareketi için şekil 2 de görüldüğü gibi ilerletme taşına () açısı verilir. Bu açı büyüdükçe işin ilerleme hızı da o ölçüde artar. Sevk taşını genişliği boyunca işi kavrayabilmesi için  açısına uygun olarak bilinmesi gerekir. Bu işlem, sevk taşını bileme elması ile yapılır. Sevk taşının genişliği boyunca işi kavraması için bileme elmasına verilecek 1 açısı taşa verilecek  açısı ile ilgilidir. Deneyimler ve hesaplamalar sonucu elde edilen 1 açısının değerleri tabloda verilmiştir. Sevk taşı, işte bu iki açı sayesinde, çalışırken işi aynen bir vida gibi ilerletir.



















Şekil 2 de görüldüğü gibi iş ekseni taşların ekseninden (h) kadar yüksekte bulunur. Bu durum işin taşlanmasını kolaylaştırdığı gibi, aynı zamanda işe yuvarlaklık tamlığı kazandırır. Fakat (h) yüksekliği tabloda verilen değerden fazla verilirse sevk taşı işe az baskı yapacağından işi kolayca kaldırır. Bunun sonucu olarak taşlama hızı düşer. Bu yüzden h yüksekliğini tabloda verilen değerlerden başka, h = formülünden de hesaplamak mümkündür.



6 mm çapa kadar ince çubuklar taşlanırken iş ekseni takriben 3 mm altında olacak şekilde ayarlama yapılır. Bunun sebebi, iş parçası taşlanırken sıçrama yapmasını önlemektir.




















Boyuna puntasız taşlamada kademesiz silindirik miller, muylular, kavrama pimleri, matkaplar, bilezik ve halka şeklindeki işler taşlanır.






2.1.2 BOYUNA TAŞLAMADA SEVK YATAĞININ AYARI

Sevk yatağı üzerinde dönen işe yataklık eden ve işin titreşimsiz yürümesini sağlayan yardımcı bir aparattır.(şekil 3) Ancak, bu aparatın işin konumuna göre kusursuz ayarlanması gerekir. Şekil 3 de işin taşa göre sevk yatağı ile nasıl yataklanacağını ve dikkat edilecek noktalar görülmektedir.

Sevk yatağının yükseklik ayarı, yatağın her iki başında bulunan ayar vidalarından yapılır. Sevk yatağının yüksekliği başta işin çapı olmak üzere taşın sertlik derecesi dikkate alınarak yapılır. Sevk yatağının yükseklik (h) ayarı için (iş merkezinin yükseklik ayarı için) aşağıdaki kural çok iyi sonuç vermektedir.


Çapları 6.....20 mm olan işler taşlanırken işin merkezi, yarı çapı kadar taş merkezinde yukarı olacak şekilde sevk yatağı ayarlanmalıdır. Bunlardan daha kalın işler için h = formülün den bulunan değer kadar iş merkezi taş merkezinden yüksekte ayarlanır.

2.2 PUNTASIZ DALMA TAŞLAMA

Puntasız dalma taşlamada iş iki taşın arasına bırakılır. Şekil 4 de görüldüğü gibi çeşitli profillerdeki çok sayıda özdeş işler bu sistemle taşlanır.



Puntasız dalma taşlamada sevk taşına sadece 1/4.....1/2 lik bir açı verilir. Eğer parça konik ise sevk taşına açı verilmez. Bu açı yardımıyla iş yavaşça ilerleyerek şekil 4 de görüldüğü gibi karşı dayamaya dayanır. İş dayamaya hafifçe dayanınca kesme taşı otomatik olarak tam geri gittiği anda dayama işi “tık” hareketiyle geri atar ve iş alttaki kutuya düşürülür (şekil 4)

Puntasız dalma taşlama yoluyla genel olarak profil işler taşlanır. Bunun için kesme taşı ve kısmen de sevk taşı profile göre bilenir (şekil 4).

Dalma taşlamada takip edilecek işlem sırası şekil 4 de numara sırasıyla anlatılmıştır.Bu numaralarla işlem sırası aşağıdaki gibidir.

1. İşlemde iş iki taş arasına elle bırakılır veya otomatik olarak düşürülür (çok sayıdaki işler otomatik olarak düşürülür).
2. İşlemde iş, taşlanarak ilerler.
3. İşlemde iş, iticiye dayanınca sevk taşı otomatik olarak çok az bir miktar (1,2 mm) geri gelirken iticide işi bir ani darbe ile geri atar ve iş alttaki hazneye (plastik kutuya) düşer.
4. İşlemde sevk taşı otomatik olarak önceki konumuna gelir.





2.3 İÇ YÜZEY TAŞLAMA

İç yüzey puntasız taşlama sistemi ve makinelerinden tamamen farklıdır. İç yüzeyleri puntasız olarak taşlama makineleri nadir işler için değil tamamen fabrikasyon (seri üretim) işine yöneliktir.

Şekil 5 de silindirik iç yüzeylerin puntasız taşlama sistemiyle nasıl taşlanacağı görülmektedir. Şekilden anlaşılacağı gibi, bu sistemde iş parçası üç ayrı silindirin arasında döner. Bu silindirden biri işe desteklik eden “destek silindiri”, ikincisi ise baskı kuvveti uygulayan “baskı silindiri”, üçüncüsü de, işin dönmesini ve ilerlemesini sağlayan “sevk silindiri” dir. Sevk silindiri işe aynı zamanda desteklik de yapar. Böylece iş parçası üç destek arasında kalarak delik taşı ile taşlanır.
























Şekilden de anlaşılacağı gibi bu sistemle iş, dış yüzeyine göre taşlanır. Bu bakımdan, işim önce dış yüzeyinin taşlanması gerekir.

Puntasız iç yüze taşlama makinelerinde sayısı çok olan aynı türden bilezikler, rulman bilezikleri, piston gömlekleri vb. makine parçaları taşlanır.




3.PUNTASIZ TAŞLAMADA İŞ EKSENİ YÜKSEKLİĞİ

Puntasız taşlamada iş ekseni ile taş ekseninin aynı düzlemde olmayacağını ve (h) olduğunu belirtmiştik.

Dış yüzeylerin puntasız taşlanması üzerine taşlanması üzerine taşlamada yapılan denemeler ve araştırmalar, işin hassas derecede yuvarlak çıkması için, iş ekseninin taş ekseninden belirli bir ölçüde yüksekte olması gerektiği sonucunu vermiştir. Bu durum aynı zamanda işin iki taş arasında kolayca yürümesini sağlamıştır. İş ekseninin taş ekseninden yüksekte ayarlanması üç esas kurala göre yapılır:



Kural 1:

Çapları 6...20 mm olan işler taşlanırken işin merkezi, kendi yarıçapı kadar taş merkezinden yukarı olacak şekilde ayarlama yağılır.


Kural 2:

Daha büyük çaplı işler taşlanırken h = formülden bulunan değer kadar iş ekseni taş ekseninden yukarda ayarlanır.

Kural 3:

Çapı 6 mm’ ye kadar olan ince işler taşlanırken iş ekseni, bu defa kendi yarı çapı kadar taş ekseninin altında olacak şekilde sevk yatağından ayarlama yapılır.

4.KESME VE SEVK TAŞININ BİLENMESİ

Diğer taşlama yöntemlerinde olduğu gibi, puntasız taşlamada da özellikle kesici taşın, körlendikçe bilenmesi gerekir. Kesici taşın nasıl bileneceği şekil 1 de görülmektedir. Diğer taraftan, sevk taşı kesme işlemi yapmadığı için kesici taş kadar körlenmez ve fazla bileme gerektirmez.

4.1 SEVK TAŞININ BİLENMESİ

Sevk taşının bilenmesi, özellikle yeni bir ayar yapılırken çok önemli bir işlemdir. Bu işlem aşağıda anlatılan kuralın dışında yapılmamalıdır. Taşın doğru bilenmesi için önce kesme taşı ile iş çapı arasındaki oran bulunur (tabloya bakınız). Bu değer bulununca, taşa verilecek eğiklik açısı (bu açıyı taşlamacı kendisi seçer) hizasında sağa doğru gelinir. Bulunan oran değerinden de bir dik çıkılarak kesim noktalarındaki açı değeri elmasa verilir. Örneğin kesici taşın çapı 300 mm, taşlanacak işin çapı da 60 mm ise bu iş için sevk taşını bileme elmasına verilen açıya bulmak için: = = 5 mm oranı bulunur. Taşa verilecek eğim açısını 3 alırsak tablodan bileme elmasına verilecek 1 açısının değeri 245 bulunur. Problem yine tablo yardımıyla birde şöyle çözülebilir:

İşin çapı 60 mm olduğuna göre

h = = = = 9,79 mm Bu değer yine tablodan 9 olarak alınır. 9 sayısının bulunduğu satırdan sağa doğru gidilerek = = 5 oranının bulunduğu sütunda durulur. Bu kesim noktasındaki h1 değeri h1 = 7,5 mm dir. Buna göre elmas ekseni taş ekseninden ( 0 konumundan 7,5 mm kaydırılırsa yine elmasa 245 lik açı verilmiş olur (tabloya bakınız).

4.2 KESME TAŞININ BİLENMESİ

Puntasız taşlama makinelerinde bileme elmasları (makinenin üzerinde) sürekli olarak durur.Elmaslara mikro metrik bir tamburdan derinlik verilir ve hidrolik bir sistemle bileme hareketi yapar.

Kesme taşı, işin yüzey kalitesi göz önünde tutularak ince ve kaba olarak bilenir. İnce bileme için elmasa yavaş ilerleme, kaba bileme için daha hızlı ilerleme verilir.

Kesme taşının elması, taşın yatay ekseni boyunca hareket eder. Kesici taş bilenirken sevk taşındaki gibi elmasa ayrı bir açı verilmez. Ancak elmas zamanla körlenir. Bu durum sezilince elması çıkarıp sivri tarafının bileme konumuna getirilmesi gerekir. Bu unutulmamalıdır.

5. PUNTASIZ TAŞLAMADA İŞİN İLERLEME HIZI

Puntasız taşlamada işin ilerleme hızı, işin yüzey kalitesine göre seçilir. İş ince yüzeyli ise (yüzey pürüzlülüğü 3.2 , 1.6 mikron) işin ilerleme hızı düşük, kaba yüzeyli ise ilerleme hızı daha büyük verilir.

İşin ilerleme hızı sevk taşına verilen açıya ve taşın devir sayısına bağlıdır. Sevk taşına verilen () açısı büyükse işin ilerleme hızı artar, küçük tutulursa ilerleme hızı düşer. Esas olarak, sevk taşının devir sayısı işin ilerleme hızını etkiler. Bu yüzden ilerleme taşında iki kademe devir vardır. Bunlardan düşük devir ince taşlamada, büyük devir kaba taşlamada kullanılır.

6.PUNTASIZ TAŞLAMADA İŞLEM SIRASI

Puntasız taşlamada işin bağlanması ve sökülmesi diye bir işlem olmadığından diğer taşlama sistemlerinin işlem sıraları ile arasında benzerlik yoktur.

Puntasız taşlamada düz silindirik (kademesiz) iş parçaları için aşağıdaki işlem sırası takip edilir:

1. İşin çapına göre (h) yüksekliği hesaplanarak sevk yatağının yükseklik ayarı yapılır.
2. İşin yüzey kalitesine göre işe verilecek ilerleme hızı tespit edilerek, sevk taşına verilecek  ve 1 açıları saptanır, taşın eğim açısı ayarlanır ve bileme elmasının açısı da verilerek bilenir.
3. Sevk taşı kabaca yaklaştırılır. İş iki taşın arasına yerleştirilir ve taşlama konumuna getirilir. Bu işlemde işin her iki taşa taş genişliği boyunca temas etmesi gerekir.
4. 3. işlemden sonra sevk yatağının destekleri genişlikleri boyunca işe temas edilecek şekilde yaklaştırılır, dört desteğin dördü de dikkatle ayarlanır.
5. İş çıkarılır.Taşlar çalıştırılır. İş iki taşın arasına yapılır.
6. 0,02 kadar paso verilerek deneme taşlaması yapılır.
7. Deneme taşlamasından iyi sonuç alındıktan sonra normal taşlamaya devam edilir.

7. PUNTASIZ SİLİNDİRİK TAŞLAMA TEZGAHI

Puntasız silindirik taşlama tezgahlarında uygun taşlar kullanıldığında düz parçalar, kademeli parçalar, konik parçalar, değişik şekilde parçalar vs. kolayca taşlanabilmektedirler.
Puntasız silindirik taşlama tezgahları çelik, sertleştirilmiş ve sertleştirilmemiş pirinç, bakır, alüminyum vs. taşlayabilmektedir
Puntasız silindirik taşlama tezgahın temeli: Kutu tipi, eskitilmiş dökümden.















Puntasız Silindirik Taşlama Tezgahı

Puntasız silindirik taşlama tezgahın taşlama kafası: Mil sertleştirilmiş ve taşlanmış alaşımlı çeliktendir. Düşük sürtünmeli, beyaz metal burçları üzerinde yataklanmıştır. Eksenel kuvvet, sertleştirilmiş ve taşlanmış iki adet eksenel yatak ile karşılanmaktadır. Yataklar otomatik yağlamalıdır.
Puntasız silindirik taşlama tezgahın ayarlama kafası: Hareketli, kırlangıç kuyruğu tipi, yüzeyi kazınmış kılavuzda hareket etmektedir ve değişik besleme hızları elde etmek için 0 ile 3 derece arasında çevrilebilmektedir. Ayarlama mili sertleştirilmiş ve taşlanmış alaşımlı çeliktendir. Mil, yağlamalı, ayarlanabilen, parçalı bronz yataklar üzerinde çalışmaktadır.
Puntasız silindirik taşlama tezgahın taş traşlama tertibatı: Taşlama taşı ve ayarlama taşının ayrı traşlama tertibatları bulunmaktadır. İkisi de hidrolik kumandalıdır. Bu taşların düzgün yumuşak traşlanmış olmalarını ve dolayısıyla verimli talaş kaldırma, sabit hassasiyet ve iş parçası üzerinde daha iyi bir yüzey kalitesi sağlamaktadır. Taşlama taşı traşlama tertibatı döner bir yapıya sahiptir. Taşlama taşı traşlama tertibatına örnekler takılarak istenilen profilde taşlama taşı elde edilebilmektedir. Ayarlama taşının traşlama tertibatı da döner bir yapıya sahiptir. Traşlama tertibatı, kırlangıç kuyruklu kızak üzerinde hareket etmektedir. Birimin hareketi bir kontrol valfı ile ayarlanabilmektedir.

Puntasız silindirik taşlama tezgahların standart donanımı: Taşlama taşı. Ayarlama taşı. İki adet traşlama tertibatı. Tek uçlu parça desteği. Elektrik motorlar. Depolu soğutma sıvısı pompası. Elektrik kumanda panosu. Allen anahtarları. Sıkma takımları. Taşlama taşı çekme takım seti ve v kayışları.
Puntasız silindirik taşlama tezgahların aksesuarları: Taşlama taşı balans ayar ayağı. Taşlama taşı balans ayar mili. Taşlama ve ayarlama taşları için yedek flanşlar. Özel parça destekleri








8.HONLAMA VE LEPLEME

(Hassas Yüzey İşlemleri)

8.1 HONLAMANIN VE LEPLEMENİN TANIMI

Taşlama ile elde edilen en ince yüzey kalitesi ancak Ra = 0.2 Ilm prüzlülük dere¬cesinde olabilmektedir. Fakat öyle makine parçaları vardır ki, bunların sahip olması gereken yüzey prüzlülükleri Ra = 0,2 Ilm'den daha hassastır. Bu yüzey kaliteleri en in¬ce taşlama yöntemleriyle dahi elde edilemez. Optik aletlerin, hassas ölçü aletlerinin, motorların, hidrolik ve pnomatik makinelerin bazı ana parçaları buna birer örnektir. Bu tür makine parçalarının gereken yüzeyleri honlama veya lerleme (parçanın özelliği¬ne göre) yoluyla işlenir. Honlama ve leplemede Ra = 0,006 Ilm pürüzülülük derecesin¬de yüzey kalitesine ve IT4, lT6 toleransıarında ölçü hassasiyetine erişilebilir. Bu özelli¬ginden dolayı honlama ve lerleme işlemlerine "hassas yüzey işlemleri" denir.

8.2 HONLAMA

Hanlama, silindirik (ve prizmatik) iç ve dış yüzeylere yapılan çok ince bir yüzey iş¬leme şeklidir. Honlamada kullanılacak "honlama taşı", sadece bu iş için özel olarak, 20 _m '" 200 Ilm tane irili¬ginde elmas tozlarından ve bomitrit tozlarından prizma¬tik biçimli yapılır. Şekil 1 'de görüldüğü gibi, honlama
anında hem iş parçası hem de taş aynı anda hareketli veya iş parçası sabit, taş ha¬reketli olabilir (şekil la, b). Fakat bu hareketler diğer ta¬laşlı üretim sistemlerindeki gibi yüksek hızlarda değildir. Honlamada taşın ve işin ha¬reketleri çok düşüktür. Hon¬lamanın incelik ve kabalık derecesine göre honlama taşının baskısı (p) ve işin (yerine göre taşın) devir sayısı ayarlanabilir. Çok hassas bir honlama kalitesi için (p) baskı kuweti ve işin (taşın) devir sayısı düşük tutulur. Bundan daha kaba bir yüzey kalitesi için baskı kuvveti (p) ve işin (taşın) devir sayısı artınlabilir. Normal şartlarda baskı kuv¬veti fp) 10... 100 N/cmz, işin (taşın) çevresel hızı -5 mis olmalı ve ısı derecesi 1O0°C'yi aşmamalıdır. Bunun için ayrıca honlama yağı kullanılması gerekir.




Honlamanın başladığı anda işin yüzeyinden fazla talaş kalkar. Yüzey prüzlülüğü azaldıkça kaldırılan talaş miktarı da azalır. Honlama yaparken, hanlama yağı (gaz ya¬ğı kullanılabilir) kullanılması şarttır. Honlama yağı hem ısının yükselmesini önler hem de taşın yüzeyini temiz tutarak sürekli kesmesini sağlar.

















8.3 DIŞ YÜZEYLERİN HONLANMASI

Dış yüzeylerin honlanması sayfa 157 şekil la ve şekil l'de gö¬rüldüğü gibi, silindirik makine parçalarına uygulanır. Burada si¬lindirik iş parçası kendi ekseni et¬rafında döner ve aynı zamanda boydan boya hareket eder. Veya iş sadece kendi ekseninde döner honlama başlığı iş boyunca titre¬şim yaparak gidiş-geliş hareketi yapar (şekil 1). Bu yöntemde hon¬lama taşına elektronik olarak tit¬reşim hareketi yaptırılır. Titreşim hareketi yüzeyin temiz ve düzgün çıkmasını sağlar.

kurs boyu
baskı kuvveti

işin dönüşü honlama taşı





honlama izi

Şekil 1: Kısa kurslu honlama

8.4 İÇ YÜZEYLERİN HONLANMASI

Motor silindirleri, hidrolik silindirleri, biyel kolu yataklan, rulman bilezikleri vb. makine parçalarının iç yüzeyleri honlanarak hassas yüzey kalitesine getirilir.
İç yüzeylerin honlanması şekil 2'de görülen "honlama rayba¬sı" ile yapılır. Honlama raybalarının çevresinde eşit aralıklı 3¬
12 prizmatik biçimli taşlar vardır. Honlama yapılırken rayba¬nın çapı delik çapına göre ayarlanır ve her taş delik çeperle¬rine ayrı ayrı boydan boya basar. Taşların delik çeperlerine boydan boya basması, yüzey kalitesi için çok dikkat edilmesi gereken bir husustur.

Sayfa 157 şekil lc'de görüldüğü gibi iç yüzeyler honlanırken, honlama raybası hem kendi ekseni etrafında döner hem de delik ekseni boyunca iniş çıkış hareketi yapar.
İç yüzeylerin (deliklerin) honlanması, biri uzun kurslu honla¬ma diğeri de kısa kurslu honlama olmak üzere iki şekilde ya¬pılır. Uzun kurslu honlamada, hon. lama raybasına veya iş parçasına 15. 40 m/d lık bir çevresel hız ve 12-15 m/ d düzgün eksenel hareket (paso hareketi) verilir. Kısa kurslu honlamada ise honlama raybasına veya iş parçasına 15-25 m/d'lık bir çevresel

Delik çapı Honlama payı
Gri döküm Çelik
20 ... 50 mm 0.015 ... 0,04 mm 0,006 ...0,02 mm
50 ... 100 mm 0,02 ... 0,06 mm 0,01... 0,03 mm
100 ... 200 mm 0,03 ... 0,08 mm 0,02 ...0,05 mm
taşlar Mafsal

mikrometre








8.5 LEPLEME

Lepleme, en hassas ve en düzgün yüzey kalitesinin elde edildiği bir yüzey işleme şeklidir. Lepleme, hem sistem olarak hem de aşındırıcı mad¬denin şekli bakımından hanlamadan tamamen farklıdır. Şekil l'den anlaşılacagı gibi lepleme, bir lepleme diski üzerinde iş parçasının gezdirilmes1 ile iş ile lepleme diski ara¬sındaki lepleme macununun, işin yüzeyinden talaş zerreleri kaldırılarak yapılan bir iş¬lem olup, ölçü tamlıgını ve gereken yüzey kalitesi_i saglamak için yapılır.
Lepleme maddesi (ma¬cunu). toz halindeki zımparatozlannın (korund, borkarpit, lepleme diski bomitrit ve elmas tozları) lepleme yağı ile iyice karıştırıl¬masından elde edilir. Bu karı¬şım lepleme diski üzerine in¬ce olarak sıvandıktan sonra iş parçası şekil 2'de görüldü¬gü gibi oval şekilde hareket ettirerek disk üzerinde gezdi¬rtlir. İşin hareketi genelolarak makineden otomatik olarak yapılır. Hem iş hem de lep¬lerne diski hareketli olursa lepleme daha kısa zamanda biter. İşin hareketi normal şart¬larda 50-120 m/d, baskı kuvveti de takriben 30 N/cm2 olabilir. Yüzeyin ne kadar ince (hassas) olması gerekiyorsa baskı kuvveti o kadar az olmalıdır. Yüzey kalitesi ayrıca aşındıncı tanelerin iriligine de baglıdır. Taneler iri olursa yüzey kalitesi de buna göre kaba olur. Ayrıca, lepleme tozunun (tanelerinin) cinsi, leplenecek malzemenin sertligi¬ne göre seçilir. Yumuşak malzemeler için korund cinsi (alüminyumoksit), sert malze¬meler için silisyumkarpit (karborundum), bomitrit ve elmas tozları kullanılır. Lepleme diski de genelolarak gri dökümden yapılır ve üzerine kanallar açılır (şekil 2). Kanallar ve dökümün gözenekleri lepleme macununu tutmaya yarar ve leplemeyi kolaylaştırır









8.6 VİDA TAŞLAMA
8.6.1 DIŞ YÜZEY VİDA TAŞLAMA
İş parçası iki punta arasına veya sıkma kovanı ile bağlıdır.

Taş


Taş
Tek profilli taş ise Çok profilli taş ise
8.6.2 İÇ YÜZEY VİDA TAŞLAMA (SOMUN TAŞLAMA)
İş parçası iki punta arasına veya sıkma kovanı ile bağlıdır.










Taş Taş


Tek Profilli Taş ise Çok Profilli Taş ise

8.7 KRANK TAŞLAMA

Bu işlem özel krank taşlama tezgahlarında yapılabilir. Bir metre çapına kadar olan ince taneli taşlarla yapılır. Çok ciddi hassasiyetlerde toleranslarda bile taşlama yapılabilir.Başka bir değişle dalma taşlamadır.Krank mili iki ayna arasına bağlanır.Krank mili Önce bir numaralı eksende aynalara bağlanır ve bir numaralı eksen doğrultusundaki çaplar taşlanır.Daha sonra eksen bir numaralı ve iki numaralı eksenin farkı kadar kaydırılır ve iki numaralı eksen doğrultusundaki çaplar taşlanır. Aynı işlem üç numaralı eksene de uygulanır.
















KAYNAKÇA

1. Karacan İ, “Taşlama ve Alet Bileme Tekniği Uygulama Levhaları”, Ankara 2002, 40s
2. Şahin N, “Mesleki ve Teknik Öğretim Okulları İçin Tesviyecilik ve Meslek Teknolojisi Kitapları,III,Ankara 2003
3. TÖRECİ Makine Ticaret A.Ş. ‘nin web sitesi